De meeste mensen hebben wel eens van de schrijf van 5 van het voedingscentrum gehoord. Deze schrijf geeft weer welke producten passen binnen de richtlijnen van een gezond eetpatroon. Het basis idee van de schrijf van 5 is, dat je elke dag een product moet kiezen uit elk kwadrant van de schijf om een zo goed en gevarieerd mogelijk voedingspatroon te volgen. In 2016 is de meest recente versie van de schrijf van 5 geïntroduceerd. Er zijn toen een aantal veranderingen aangebracht. Waaronder de verandering in vetten en olie. Deze staan niet langer meer als een geheel op de schijf. Ook wordt er meer aandacht geschonken aan vegetarische opties.
Wat staat er in de schijf van 5
De schijf van 5 bestaat, zoals je misschien al kon bedenken, uit 5 kwadranten. Hieronder wordt elk kwadrant uitgelegd.
Groente en fruit
Het grootste kwadrant is groente en fruit. In groente en fruit zitten belangrijke bestanddelen als vitamines en mineralen. Hoeveel gram groente en fruit per dag gegeten mag worden hangt een beetje af van persoon tot persoon. Het advies luid dat een gemiddelde volwassene ongeveer 250 gram groeten per dag moet eten. Het beste is om verse groente te eten, maar als je geen tijd hebt om dit allemaal te verwerken mag je ook kiezen voor diepvriesgroente of voorgesneden groente. Let er wel op dat er geen toegevoegd suiker of zout in de groente zit. Dit zit bijvoorbeeld vaak ik groente uit pot of blik of in groente sapjes. Hoeveel gram fruit je op een dag mag hangt een beetje af van persoon tot persoon. Maar gemiddeld mag je 2 porties of 200 gram fruit per dag te eten. Ook hier is het beter om vers, voorgesneden of diepvriesfruit te eten. Je kan ook kiezen voor gedroogd fruit. Fruit uit blok op siroop of vruchtensap is vaak geen goed idee. Hier worden vaak veel onnodige suikers aan toegevoegd.
Smeer- en bereidingsvetten
Veel mensen denken dat vet alleen maar slecht is, maar dat is niet het geval. Vet is een bouw- en brandstof van ons lichaam en levert ons vitamine A, D en E op. Er zijn twee verschillende soorten vet, namelijk: verzadigd en onverzadigd vet. Als je te veel verzadigd vet eet, is de kans op hart- en vaatziekte groter. Je kan verzadigde vetten dus beter vervanger door onverzadigde vetten. Goede vetten zitten bijvoorbeeld in zachte margarine of halvarine. Ook vloeibare margarine en plantaardige oliën zijn goed om te gebruiken. Roomboter, palmolie en kokosvet kan je beter vermijden als je een eetschema wilt maken op basis van de schijf van 5. Denk er wel aan dat je vetten met mate gebruikt.
Vis, peulvruchten, vlees, ei, noten en zuivel
Dit kwadrant is toch wel de meest omvattende kwadrant van alle kwadranten van de schijf van vijf. De rede dat deze producten allemaal onder een kwadrant vallen is omdat ze veel eiwitten bevatten. Vis verlaagd daarnaast de kans op hart- en vaatziekte en peulvruchten verlagen je cholesterol. In vlees en ei zitten veel goede voedingsstoffen zoals ijzer en vitamine B12. Het is verstandig om vaker af te wisselen tussen dierlijke en plantaardige producten. Daarnaast is het slim om minimaal 1 keer per week vis te eten en niet meer dan 500 gram vlees per week, waarvan 300 gram maar rood vlees mag zijn. Je kan het beste kiezen voor onbewerkt vlees, eieren, peulvruchten, tofu, schaaldieren, schelpdieren en vis als je een eetschema aan de hand van de schijf van vijf maakt. Laat vette vleessoorten, bewerkt vlees en peulvruchten uit blik achterwegen.
Brood, graanproducten en aardappelen
Volkoren- en graanproducten vol met goede voedingsstoffen en verlaag je door het eten van deze producten de kans op diabetes type 2. Een gemakkelijke manier om meer volkoren producten te eten is door het vervangen van witte graanproducten naar volkoren varianten. Denk bijvoorbeeld aan volkoren rijst. Eigenlijk alle volkoren varianten zijn een verstandige keus. Ook is het beter om bruin- en roggebrood te eten in plaats van wit brood. Als je aardappelen wilt toevoegen aan je eetschema dan is het verstandig om te kiezen voor verse aardappelen zonder toegevoegde suiker en niet gefrituurd.
Dranken
Drank is misschien wel een van de belangrijkste onderdelen van de schijf van vijf. Veel mensen weten namelijk niet dat in sommige drankjes stiekem toch veel onnodige suikers zitten. Een mens heeft gemiddeld 1,5 tot 2 liter water per dag nodig. Mocht je water maar saai vinden, dan kan je er ook voor kiezen om 2 of 3 glazen water te vervangen door 2 of 3 koppen zwarte of groene thee. Ook staan er een aantal koffiesoorten op de schijf van vijf. Als je koffie drink, zorg dan dat dit zwarte koffie is. Ondanks dat melk onder het kopje vis, peulvruchten, vlees, ei, noten en zuivel valt, mag je het toch rekenen bij de drank. Als je een eetschema dus baseert op de schijf van 5 dan moet je alle dranken met suiker, alle light frisdranken en alle dranken met alcohol dus achterwegen laten.
Gezonde voeding schrijf van 5
De schijf van 5 laat je dus zien dat je door goed te variëren een gezond en gebalanceerd eetschema kan volgen. Online zijn genoeg schijf van 5 recepten te vinden die perfect passen in een eetschema of eetpatroon. Daarnaast moet een koekje of een zakje chips echt wel eens kunnen, maar niet te veel en niet te vaak! De vuistregel is dat je 3 tot 5 keer per dag iets kleins erbij kan pakken. Iets kleins is bijvoorbeeld een koekje, een stukje chocolade of een beetje tomatenketchup.
